Edynburg: największy międzynarodowy festiwal wystartował!

Edinburgh FRINGE Festival 2016

Sierpień w stolicy Szkocji to tradycyjny miesiąc festiwali, w tym najbardziej znanych i renomowanych festiwali teatralnych. Trzon wydarzeń festiwalowych: Edinburgh International Festival (EIF) oraz Edinburgh FRINGE Festival (EFF), w tym roku trwać będą od 5 do 29 sierpnia. Zaprezentowanych zostanie ponad trzy tysiące przedstawień: sztuk teatralnych, oper, widowisk tanecznych, pantomin oraz spektakli ulicznych.

Edynburski festiwal to nie tylko teatr

Festiwal w sercu Szkocji to, wbrew obiegowym opiniom, nie tylko gigantyczny event teatralny. Oczywiście ta część stanowi jego największy i najbardziej rozpoznawalny element, ale w rzeczywistości całość składa się z 12 niezależnych imprez kulturalnych. Pierwsza z nich, Międzynarodowy Edynburski Festiwal Filmowy (Edinburgh International Film Festival - EIFF), zaczyna się już w drugiej połowie czerwca. Następnie w lipcu startuje festiwal muzyczny – Jazz and Blues Festival (EJF). Od początku sierpnia rozpoczynają się: Edynburski Festiwal Sztuki (Edinburgh Art Festival), poświęcony głównie sztukom wizualnym oraz Międzynarodowy Festiwal Książki (Edinburgh International Book Festival). Kolejne wydarzenia to: teatralny „gwóźdź programu” czyli EIF i EFF, oraz Royal Edinburgh Military Tattoo, którego zasadniczą częścią są pokazy orkiestr wojskowych, a organizowany jest na gigantycznych trybunach edynburskiego zamku i kończony kilkugodzinnymi pokazami pirotechnicznymi. Natomiast na końcu miesiąca odbywa się Mela Festival, zwany festiwalem wielokulturowości, ponieważ ma prezentować kulturę różnych społeczeństw tworzących Brytyjską Wspólnotę Narodów. Impreza składa się ze spektakli, koncertów, pokazów mody, prezentacji kulinarnych oraz performance-ów muzycznych i tanecznych.

Ponad milion gości!

Rozłożenie imprez stanowiących poszczególne części festiwalu aż na okres prawie trzech miesięcy nie jest przypadkowe. Podyktowane jest to przede wszystkim względami logistycznymi. Z wieloletnich doświadczeń organizacyjnych włodarzy miasta wynika, że Edynburg, liczący sobie nieznacznie ponad 500 tys. mieszkańców, jest w stanie przyjąć nieco ponad milion gości naraz, ale nie jest w stanie tej granicy przekroczyć. Tymczasem dane zebrane przez organizatorów wskazują, że na same, dwa największe, festiwale teatralne (EFF i EIF) przybywa około miliona widzów. Natomiast w ciągu trzech miesięcy letnich łączną liczbę wszystkich turystów festiwalowych i nie tylko szacuje się na prawie dwa miliony.

Teatr kontra… teatr

Geneza festiwalu sięga roku 1947, kiedy to została zainaugurowana pierwsza edycja Międzynarodowego Festiwalu w Edynburgu (EIF). Formuła organizacyjna wydarzenia (tak samo jak obecnie) opierała się w głównej mierze na decyzjach kierownictwa przedsięwzięcia, które, z ogromnej rzeszy ubiegających się o zaszczyt prezentacji podczas eventu, wybierało stosunkowo wąskie grono „najlepszych”. Już wówczas, kilka z odrzuconych przez komisję zespołów teatralnych, na własną rękę, niezależnie od głównej sceny festiwalowej, przygotowało i zaprezentowało swoje występy na obrzeżach miasta. Zapoczątkowało to proceder, który w kolejnych latach niesamowicie mocno przybierał na sile. Już wówczas tradycją tego letniego wydarzenia stał się fakt, że festiwal dzieli się na dwa nurty: „oficjalny” – spektakle zaaprobowane i zaproszone przez kierownictwo EIF, oraz „nieoficjalny” (EFF) – dziesiątki, setki a następnie tysiące przedstawień prezentowanych w najróżniejszych lokalizacjach, które nie zmieściły się w zasadniczym nurcie festiwalu. Z biegiem czasu ten ruch odrzuconych spektakli przekształcił się w samodzielny festiwal otwarty, z jednej strony działający w opozycji do festiwalu „oficjalnego", ale z drugiej strony stanowiący również jego swoiste uzupełnienie. Nie posiada on jury, nie wymaga procesu kwalifikacji ani zaproszeń, a jedynie zgłoszenia udziału i możliwości przybycia do miasta i prezentacji sztuki. Koszt wstępu na większość występów EFF jest symboliczny bądź zupełnie darmowy.

FRINGE – jak uczeń przerósł mistrza

Obecnie, mimo faktu że „oficjalny” nurt (EIF) jest nadal uważany za bardziej renomowany, to właśnie EFF stanowi, bez porównania, największą, najbarwniejszą i przyciągającą najszerszą rzeszę turystów część festiwalu i nawet samodzielnie jest największym tego typu wydarzeniem na świecie. W tym roku w ramach FRINGE zaprezentowanych zostanie ponad trzy tysiące spektakli z blisko 50 krajów, w tym również z Polski. Impreza będzie odbywać się w niemal 300 lokalizacjach, a łączna liczba wszystkich planowanych przedstawień sięga prawie pięćdziesięciu tysięcy. To właśnie za sprawą tej inicjatywy, niegdyś teatrów odrzuconych, przeróżne miejsca Edynburga wypełnione są teraz nie tylko tradycyjnymi inscenizacjami ale też występami ulicznymi, działaniami teatrów alternatywnych i teatrów offowych, setkami mimów, iluzjonistów, cyrkowców-akrobatów oraz wieloma innymi artystami zadziwiającymi przechodniów swoim talentem.

Opracowanie: Kajetan Soliński, England.pl, 08.08.2016